Odkrycie kilkusetletnich polichromii na Zamku Sarny
Podczas prac remontowych jednego z budynków Zamku Sarny odkryto świetnie zachowany polichromowany strop pochodzący nie później niż z XVII wieku.
Odkrycie to, jak i uwidocznienie kolejnych fragmentów dawnych dekoracji ściennych, podkreśla rangę artystyczną i historyczną zabytkowego założenia pochodzącego z 1590 roku.
Strop odnaleziono podczas rozbiórek w niespodziewanym miejscu. Przez dwa wieki zakryty był podsufitką w niepozornie wyglądającym dawnym skrzydle zamkowym.
– Te polichromie są niesamowicie dobrze zachowane na belkach i deskach stropowych, w bogatym programie malowanym z ręki, nie z szablonu – powiedziała Inga Widlińska, konserwatorka dzieł sztuki, doktorantka w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.
W salach, gdzie znajduje się odkryty polichromowany sufit, odnaleziono również relikty fryzów podstropowych oraz fragmenty sgraffito na tynku z 1590 r. Odkryty sufit przeznaczony jest do konserwacji a sale do aranżacji muzealnej.
Krakowska ekipa konserwatorów pod kierunkiem Ingi Widlińskiej, związana z Katedrą Konserwacji i Restauracji Malowideł Ściennych ASP, odkryła ponadto we wrześniu kolejne fragmenty malowideł ściennych w samym pałacu. Badania sondażowe w 2019 r. wykryły ich istnienie, co doprowadziło do wpisu dekoracji do rejestru zabytków.
W tym roku uwidoczniona została późnobarokowa dekoracja salonu piano nobile – reprezentacyjnego piętra pałacu. Odkryte zostały też większe fragmenty dekoracji z początku XIX wieku, jedne z nielicznych pochodzących z tego okresu zachowanych dekoracji malarskich okolicznych pałaców. W sali, co do której spodziewano się, że była kiedyś reprezentacyjną jadalnią, ujawniono namalowane kielichy i motywy roślinne.
Odkryto też kolejne fragmenty dekoracji z XVII wieku na parterze rezydencji, potwierdzając ich świetny stan zachowania. W 2021 r. fundacja opiekująca się Zamkiem Sarny zamierza doprowadzić do kompleksowej konserwacji pomieszczeń, w którym się znajdują, i otwarcia ich do zwiedzania.
Badania i prace zabezpieczające malowidła odbyły się w 2020 r. przy wsparciu Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Do 2013 r. pałac znajdował się w stanie po katastrofie budowlanej, z zawalonymi stropami drewnianymi i poważnie uszkodzonym dachem. Od 2014 r. prowadzony jest kompleksowy remont całego założenia, którego powierzchnia użytkowa budynków obejmuje ok. 15 tys. metrów kw.
Od 2017 r. działa Dom Bramny, w którym umieszczono kawiarnię, umożliwiając dostęp do Kaplicy Św. Jana Nepomucena zdobionej wielkim barokowym malowidłem z 1738 r. W 2020 r. oddano do użytku pierwszy budynek folwarku z pokojami gościnnymi.
Remont nastręcza wielu trudności ze względu na dużą skalę zniszczeń i wielkość zabytkowego założenia. W 2016 r. wybudowano nowe stropy pałacu i wyremontowano hełm wieży. W 2018 r. przywrócono konstrukcję dachu pałacu. W 2020 r. dach pokrywany jest łupkiem kamiennym.
Pomimo dewastacji z ostatnich kilkudziesięciu lat oraz konieczności odbudowy części konstrukcji, Zamek Sarny posiada dekoracje pochodzące z całego okresu kilkuset lat swojego istnienia.
– Wbrew niedawnemu postrzeganiu tego dworu jako ruiny, okazuje się, że poziom autentyzmu jest bardzo duży – napisała Barbara Nowak-Obelinda, Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków, w swoim poście na Facebooku.
Fundacja opiekująca się Zamkiem Sarny prowadzi prace renowacyjne przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego i Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
We wrześniu ogłoszone zostaną wyniki konkursu z Funduszy Norweskich, w którym fundacja ubiega się o ok. 6,5 mln zł dotacji przeznaczonej na remont Kaplicy Św. Jana Nepomucena i spichlerza z 1660 r., które staną się przestrzenią działalności kulturalnej.
Zdjęcia: CC BY Fundacja Odbudowy Dworu Sarny